Το Ινστιτούτο έχει βασικό σκοπό τη μελέτη επιστημονικών θεμάτων που αφορούν ζητήματα υγείας, συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, ιατρικής δεοντολογίας, επαγγελματικών και ασφαλιστικών ζητημάτων των ιατρών, καθώς και αρωγή στην εκπλήρωση των σκοπών του ΠΙΣ, όπως αυτοί περιγράφονται στην παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 727/1977 (ΦΕΚ Α’ 308/13.10.1977). Το Ινστιτούτο είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, διέπεται δε από κανόνες του ιδιωτικού δικαίου.

Το Ινστιτούτο είναι συμβουλευτικό-γνωμοδοτικό όργανο του ΠΙΣ.